احیاء قلبی (CPR)

سابقه تلاش برای مقابله با مرگ به قدمت تاریخ بشری بر میگردد. طی قرون و اعصار گذشته،انسان روش های مختلف و جالبی برای احیاء اشخاص مشرف به مرگ و بازگشت به حیات افرادی که دچار مرگ های ناگهانی شده اند بکار برده است. 
پاراسلسوس(Paracelsus) اولین کسی بود که استفاده از دم آهنگری را برای دمیدن در ریه اشخاصی که دچار مرگ ناگهانی شده بودند بکار برد. این روش حدود 300 سال در اروپا متداول بود.
 برای اولین بار در سال 1960 میلادی ماساژ خارج قلبی به منظور کاهش تعداد مرگ و میرهای ناگهانی در خارج از بیمارستان در آمریکا معرفی گردید.
لوله گذاری داخل تراشه نیز برای اولین بار در سال 1788 میلادی از راه دهان و بینی بطور جداگانه توسط کیت و گراوسند انجام شد.
تجویز مایعات وریدی برای درمان شوک در دهه 1930 روی کار آمد.
ماساژ قلبی در سال 1960 به بعد رواج یافت.تحقیقات در مورد احیای مغزی از سال 1970 به بعد شروع شد.
در سال 1947 کلود بک برای اولین بار موفق به انجام دفیبریلاسیون الکتریکی قلب یک بیمار هنگام توراکوتومی گردید.
اولین دفیبریلاسیون الکتریکی قلب از خارج در سال 1956 توسط زول انجام شد.
 لاردال در سال 1958 وسایل و مدلهای مصنوعی مختلف آموزشی احیاء قلبی – ریوی را ارائه داد.
سیستم CPR کلاسیک مربوط به سالهای 1960 به بعد است و CPCR مدرن مربوط به سال 1970 به بعد می باشد.
نخستین دستورالعملهای احیاء قلبی ریوی به صورت مدون در سال 1960و آخرین دستورالعمل های احیاء نیز که شامل تغییرات اساسی و مهمی در زمینه احیاء شده است، در سال 2005 میلادی منتشر گردید. 

 مهم ترین داروهای مورد استفاده شامل :

•    اپی نفرین
•    آتروپین
•    لیدوکائین
•    بیکربنات سدیم
•    کلسیم کلراید

اپی نفرین :

مهم ترین و اولین دارو در CPR است .
یک کاتوکولامین است که باعث :
افزایش قدرت انقباضی عضله قلب 
انقباض عروق محیطی (افزایش BP )
تبدیل VF نرم به VF خشن

دوز مصرفی :

5/0 تا 1 میلی گرم از محلول 10000/1 که IV مستقیم تزریق در صورت نیاز هر 3 تا 5 دقیقه تکرار می شود. زیرا طول عمر این دارو 3 دقیقه است . و تا هر تعداد می توان استفاده کرد . در صورت عدم پاسخ با دوز 2 میلی گرم هر 3 تا 5 دقیقه استفاده می شود .
دوز داخل تراشه و تزریق مستقیم در عضله قلب 1/0 تا 3/0 میلی گرم می باشد.

آتروپین :

این دارو باعث وقفه سیستم پاراسمپاتیک شده و در نتیجه تحریک گره SA و هدایت گره AV را افزایش می دهد .در سینوس برادیکاردی و بلوک گره AV استفاده می شود.

دوز مصرفی :

1-5/0 میلی گرم IV  مستقیم که هر 3 تا 5 دقیقه می توان تکرار کرد . تا زمانی که ضربان قلب بیش از 60 بار در دقیقه شود.
اما نباید در حین CPR بیش از 3 میلی گرم تجویز شود.

لیدوکائین :

این دارو آستانه ی تحریک پذیری عظله قلب را افزایش می دهد. در درمان VT و VF استفاده می شود .

دوز مصرفی :

2 تا 4 mg/kg بلوس و در صورت نیاز هر 10 دقیقه تکرار می شود.حداکثر 2 تا 4 گرم .

 خراشیدگی یا ساییدگی اغلب بوسیله کشیده شدن پوست با یک سطح مقاوم ایجاد میشود و به دلیل وجود مویرگهای فراوان با درد زیادی همراه است. اقدامات اولیه در خراشیدگی به عبارت زیر است :

- با آب وصابون کل زخم واطراف آن را کاملأ بشوئید به طوری که هیچ گونه خاک ، چوب ، سنگ ، خون و کثیفی روی آن نماند.

- با یک گاز پانسمان یا پارچه تمیز و بدون پرز ، ابتدا روی زخم و بعد اطراف آن را خشک کنید. 

- هیچ رطوبتی روی زخم نماند زیرا موجب عفونت زخم می گردد.

- شاید این کار باعث آمدن کمی خون تازه شود، با فشردن یک گاز پانسمان یا پارچه تمیز بدون پرز بر روی خراشیدگی ، این خونریزی بند می آید. 

- در صورتی که خراشیدگی ها خونریزی نداشته باشند بهتر است که روی آنها را نپوشانیم تا زودتر پوست بیاورد. 

- در صورت خونریزی خراشیدگی ها و یا در محل هایی که احتمال کثیف شدن زخم باشد ، می توانیم روی خراشیدگی را پانسمان کنیم.

 همه مواد سمی هستند و هیچ ماده اي که سمی نباشد وجود ندارد و تفاوت بین سم و دارو در ميزان آن مي باشد. 

سم شناسی  Toxicology درباره تاثیرات زیان آور عوامل شیمیایی و فیزیکی بر روی سیستمهای زنده بحث میکند. این کلمه از ریشه یونانی کلمه Lagos و taxicon گرفته شده که به معنای مطالعه تاثیرات منفی مواد شیمیایی روی ارگانیسمهای زنده است.

سم

  ماده ای است که دارای منشاء گیاهی ،حیوانی و یا شیمیایی (آلی ، معدنی) بوده و از یک را ه خاص و یا راه های مختلف در مقادیر معین و معمولا کم باعث اختلال و یا توقف فعل و انفعال های حیاتی به طور موقت یا دائم می گردد.

مسمومیت

بهم خوردن تعادل فیزیولوژیکی ، فیزیکی یا روانی موجود زنده که در اثر ورود یا تماس با ماده سمی از راه های مختلف اتفاق افتد.

مطلب تکمیلی در ادامه مطلب...

 کاهش فعالیتهای حیاتی بدن به دلیل اختلال در خون رسانی به سلول ها شوک گفته می شود و این وضعیتی است که جریان خون جهت انجام عملکرد حیاتی بدن کافی نباشد ، تشخیص شوک از اهمیت فراوانی برخوردار است چرا که وضعیت ناپایداری است که در صورت عدم اصلاح منجر به مرگ می گردد.

علل شوك

1. اختلال در عملكرد قلب (نارسایی پمپ قلبی یا شوک قلبی ) 
2. گشاد شدن غيرطبيعي عروق خوني (نارسایی لوله ها ) 
3. كاهش حجم خون ( از دست دادن مایع ) 
4. انسداد داخل یا خارج قلبی گردش خون (بروز یک مانع در مسیر خون )

انواع شوك

1. شوك هيپوولميك ( شوك ناشي از كاهش حجم خون )‌

مطلب تکمیلی در ادامه مطلب...

 به اختلال موقت و گذرای خونرسانی به مغز ( به علت قطع موقت جریان خون به مغز ) که برای چند لحظه باعث کاهش سطح هوشیاری مصدوم می گردد غش گفته می شود .

علل مختلفی مانند ایستادن طولانی مدت ، کاهش قند خون ، کمبود هوای تازه ، برخی از بیماری های قلبی و عروقی و غیره می تواند زمینه ساز غش باشد .

غش ممكن است ناگهانی اتفاق بيفتد یا علائم هشدار دهنده ای قبل از آن ديده شود كه شامل همه يا تعدادی از علائم می باشد: نبض آهسته ، سرگيجه ، ديدن نقاط نورانی ، تهوع ، رنگ پريدگی و پوست سرد ، تعریق 

كمكهاي اوليه

هنگاميكه متوجه شديد فرد در حال غش كردن است يا خود بيمار ذكر می كند كه ممكن است به زودی غش كند دو كار را انجام دهيد :

1. از افتادن و سقوط فرد جلوگيري كنيد.

2. فرد را طاق باز بخوابانيد و پاهايش را 30 – 20 سانتی متر بالا نگه داريد.

اگر مصدوم غش كرد اقدامات زير را انجام دهيد :

•    فوراً مصدوم را به پشت بخوابانيد و پاهايش را 30 – 20 سانتی متر بالاتر از سطح قلب بياوريد .

•    لباسهاي تنگ او را آزاد كنيد و ABCH را بررسی نمائيد .

•    اگر بيمار به زمين افتاده است بدنبال صدمات ثانويه او بگرديد.

•    صورت و پيشانی مصدوم را بوسيلة‌ پارچه ای آغشته به آب خنك مرطوب كنيد.

•    از پاشيدن آب به صورت ،‌ استفاده از املاح بودار و آمونياك و سيلی زدن به صورت بيمار برای به هوش آوردن وی جداً خودداری كنيد.

•    اگر مصدوم شروع به استفراغ كرد ،‌ او را به پهلو بچرخانيد تا راه تنفسی اش باز بماند.

•    تا قبل از بهبودی كامل مصدوم ، اجازه خوردن و نوشيدن چیزی به او ندهيد. 

•    فردی که تاکنون چندین بار دچار غش شده است حتما باید به مراکز درمانی منتقل گردد .

 عروقی که مسئول خونرسانی به قلب هستند را عروق کرونر میگویند که 3 تا بیماری مهم در این عروق پیش میاد :

الف) آنژین صدری ( درد قفسه سینه )

ب) حمله قلبی ( Heart Attack )

ج) ایست قلبی ( Cardiac Arrest )

که مفصل و جداگانه به آنها خواهیم پرداخت. ( قلب در زمان دیاستول یا استراحت به خونرسانی میپردازد )

آنژین صدری ( درد قفسه سینه )

این حالت در اثر اختلال گذرا در خونرسانی و اکسیژن رسانی به عضله قلب ایجاد میشود که بیشتر در مردان مسن به دلیل ورزش سنگین ، هیجان ، عصبانیت و... رخ میدهد.

علائم آنژین صدری : درد و فشار در قفسه سینه ، تغییر رنگ پوست و لبها ( پوست خاکستری و لبها کبود ) و گاهی تنگی نفس و ضعف عمومی همراه است.

درد در آنژین صدری با فعالیت شروع و با استراحت رفع میشود و میتوان از قرص نیتروگلیسیرین ( قرص زیر زبانی) هر 5 دقیقه و به تعداد 3 عدد استفاده نمود و اگر رفع نشد باحتمال حمله قلبی وجود دارد.

عموما دردهای آنژینی در عرض 2 الی 10 دقیقه و با استراحت یا یک قرص نیتروگلیسیرین بهبود پیدا میکنند.

حمله قلبی ( Heart Attack )

وقتی یک لخته خون بطور ناگهانی و کامل یک شریان کرونر را مسدود میکند حمله قلبی رخ میدهد ، به مفهوم دیگر مرگ عضله قلبی به علت خونرسانی ناکافی است.

علائم حمله قلبی :

احساس پری و فشار ناراحت کننده ، فشردگی یا درد در مرکز قفسه سینه که 2 دقیقه یا بیشتر طول بکشه ، دردی که به شانه ، گردن،فک پایین یا بازو انتشار پیدا کنه ، احساس گیجی در زمان درد و احساس سبکی در سر و رنگ پریدگی

کمکهای اولیه در حمله قلبی :

( بهترین زمان برای کمک در حمله قلبی 30 دقیقه اول بعد از حمله میباشد )

1. بیمار را سریع خوابانده و کمک کرده تا تنفسش راحت شود

2. یقه ، کمربند و... را شل میکنیم

3. اگر مصدوم بیهوش بود ABC را چک کرده و در صورت نیاز CPR را شروع میکنیم

4. از شخص دیگری جهت تمای با 115 کمک میگیریم

5. مشخص کرده آیا بیمار نیتروگلیسیرین مصرف میکند و اگر مصرف میکرده یک قرص زیر زبانش قرار میدهیم

6. اگر سابقه حساسیت به آسپرین یا علائمی از خونریزی گوارشی فعال یا در گذشته رخ نمیدهد به او 3 قرص آسپرین 100 ml میدهیم

( چون قرص نیتروگلیسیرین فشار خون را کاهش میدهد بیمار باید در حالت نشسته یا خوابیده باشد )

عوامل خطرزا در حمله قلبی :

 ایست قلبی ( Cardiac Arrest یا مرگ ناگهانی قلبی )

بر اثر بسته شدن عروق کرونر و نرسیدن اکسیژن به عضله قلب در طی یک حمله قلبی ممکن است ضربان قلب متوقف شده و ایست قلبی ( Cardiac Arrest ) پیش بیاد که احتمال مرگ در ابن عارضه بالاتر هستش و باید اقدامات لازم سریعا صورت بگیره.

علائم ایست قلبی ( Cardiac Arrest )

بیهوشی مصدوم ، عدم وجود نبض و تنفس

کمکهای اولیه :

1. اطمینان از عدم هوشیاری مصدوم

2. تماس با 115

3. قرار دادن مصدوم روی یک سطح صاف و سفت

4. بررسی ABC و شروع CPR

5. انتقال سریعتر به مرکز درمانی

 به تشنجی تکرار شونده به دلیل اختلال در فعالیتهای الکتریکی مغز صرع میگویند که بر 2 نوع میباشد :

1. صرع کوچک ( حمله های غیر تشنجی ) : شامل خیرگی به مدت چند ثانیه یا حرکت اتوماتیک یا غیر ارادی دست و پا که بسیار شایع و بی خطر میباشد.

2. صرع بزرگ ( حمله های تشنجی ) : که دارای 3 مرحله پیش حمله ، حین حمله و بعد از حمله میباشد.

الف) مرحله پیش حمله : دیدن خطوط زیگزاگ ، استشمام بویی خاص ، سر درد ، تهوع و علائم غیر اختصاصی

ب) مرحله حین حمله : کشیدن آه کوتاه بر اثر بسته شدن حنجره ، سفت شدن بدن و عضلات ، حرکات شدید اندام ها ، بی اختیاری ادرار و مدفوع ، خروج کف از دهان

ج) مرحله پس از حمله : بازگشت پس از چند دقیقه ، عدم اطلاع از روند تشنجات ، خستگی ، خواب آلودگی ، فلج موقت بعضی از اندام ها

کمکهای اولیه در صرع :

1. بیمار را از حالت سقوط ناگهانی حفظ کنید 

2. قرار دادن بالش زیر سر مصدوم

3. شل کردن لباسهای تنگ مصدوم

4. خواباندن مصدوم به پهلو

5. به دنبال علامت هشدار دهنده مانند : کارت پزشکی ، دستبند ، گردنبند و... که نشان دهنده نوع بیماری مصدوم میباشد.

اگر مصدوم در حین تشنج صدمه دید ، تشنج از 10 دقیقه طولانی تر شد و یا مصدوم مادر باردار بود بلافاصله باید مصدوم را به مرکز درمانی منتقل کرد.

( در حین حمله یا بیهوشی به مصدوم چیزی نخورانید و فقط در حین تشنج سعی کنید مصدوم را با پتو بپوشانید. )

 تنظيم حرارت بدن

در كل به پنج طريق زير حرارت از بدن خارج ميشود:

تنفس، تهويه ، تشعشع، تبخير، هدايت گرمايي .

 الف- تنظيم درجه حرارت در مواقعي كه دماي محيط از دماي بدن بيشتر باشد به اين صورت است كه بدن از طريق تبخير، تشعشع، هدايت گرمايي، تنفس و تهويه دما از دست ميدهد. در شرائط محيطي گرم، پايانه هاي گرمايي پوست تحريك شده و پيام عصبي اين پايانه ها به مراكز درك حرارت در هيپوتالاموس مي رسد و واكنشهاي هيپوتالاموس مغز به اين پيام به صورت زير است :

1- گشاد شدن (اتساع) عروق: در طي اين عمل خون بيشتري به سطح پوست رسيده و عروق خوني مثل يك رادياتور عمل ميكنند و از طريق تشعشع، تهويه و هدايت گرمايي، دما از دست ميدهند.

2- ترشح غدد عرق (تعريق): تعريق موجب دفع دماي بدن با واسطه عرق ميشود و اين عمل تا زماني كه رطوبت به 75 درصد نرسيده، تنها راه دفع حرارت بدن محسوب ميشود. 

3- كاهش فعاليت عضلات: عضلات مخطط بدن كمتر كار ميكنند تا متابوليسم و حرارت كمتري ايجاد شود.

 ب- تنظيم دماي بدن در مواقعي كه دماي محيط از دماي بدن كمتر باشد به اين صورت است كه سرماي محيط پايانه هاي سرمايي پوست را تحريك كرده و پيام عصبي به هيپوتالاموس مي رسد. سرما موجب كاهش فشار خون به هيپوتالاموس نيز ميگردد. 

واكنش هيپوتالاموس به اين پيام به صورت زير است: 

1- گردش خون افت ميكند تا خون كمتري به محيط بدن و دستگاه تنفس برسد تا دفع حرارت كمتر شود.

2- انقباض عروق خوني محيطي نيز از رسيدن خون زياد به محيط و در معرض سرما قرار گرفتن ميكاهد.

3- توليد زياد اپي نفرين، سبب ميگرددكه عروق خوني منقبض و عضلات صاف تحت تاثير قرار بگيرند.

4- مهار غدد عرق باعث جلوگيري از راه دفع حرارتي تبخير ميشود.

5- ايجاد لرز در عضلات اسكلتي موجب ايجاد متابوليسم و حرارت در بدن ميگردد.

 دو نوع حمله گرمائي وجود دارد:

يك نوع كلاسيك كه اصلاً تعريق ندارد و در افراد مسن و بيماران مزمن بيشتر اتفاق ميافتد .

نوع ديگر كه نوع كوششي ناميده شده و همراه با تعريق است و متعاقب فعاليت جسماني روي ميدهد.

مطلب تکمیلی در ادامه مطلب...

 شايعترين نوع گرمازدگي محسوب ميشود و در زماني كه فردي در محيطهاي گرم و مرطوب به كار زياد اشتغال ميورزد، روي داده و در گردش خون اختلال ايجاد ميكند. در واقع نوعي شوك خفيف ناشي از منحرف شدن خون به سمت پوست روي ميدهد تا پوست به صورت يك رادياتور، خون را خنك كند. در اين نوع گرمازدگي به دليل تعريق شديد، بدن مقادير زيادي آب و املاح از دست داده كه بايد هر چه سريعتر جايگزين شوند. ادامه خستگي گرمائي بدليل دفع بيش از حد املاح بدن، ممكن است به كرامپ گرمائيمنجر شود. 

در كل دو نوع خستگي گرمائي وجود دارد

از دست رفتن املاح بدن ( بويژه سديم ) :

كه در طي آن فرد دچار گرمازدگي كه تعريق شديد كرده، تنها آب خالص مينوشد و املاح مورد نياز به بدنش نمي رسد.

از دست رفتن آب بدن‌ :  

اين حالت بيشتر در افرادي مسن يا افرادي كه شديداً بيمار هستند روي داده كه مايعات مورد نياز بدنشان را دريافت نمي دارند. 

بياد داشته باشيد كه مهمترين مشكل مصدومين دچار خستگي گرمائي، از دست رفتن آب بدن(دهيدراتاسيون) است و از دست رفتن املاح بدن به آن افزوده خواهد شد.

اقدامات و كمكهاي اوليه

1- مصدوم را از محيط گرم خارج نمائيد.
مطمئن شويد كه او لرز ندارد. از كمپرس آب سرد و در معرض جريان هواي خنك قرار دادن استفاده كنيد. 

2- مصدوم را به پشت خوابانيده و 20 تا 25 سانتيمتر پاهاي او را از سطح زمين بالاتر نگهداريد تا خون بهتر به مغز و قلبش برسد.
تا حد امكان البسه مصدوم را كم كرده يا شل نمائيد. او را در وضعيت راحت بخوابانيد.

3- اگر مصدوم هوشيار بود، هر 15 دقيقه تا يك ساعت به او نصف ليوان رم خوراكيس يا محلول  ORS بخورانيد.  

4- اگر مصدوم بيهوش بود لباسهايش را درآورده و بدنش را با يك اسفنج خيس, مرطوب نمائيد.

5- اگر مصدوم استفراغ كرد، علاوه بر كنترل استفراغ و ABC براي او سريعاً يك سرم تزريق كنيد. 

6- علائم حياتي را هر 15 دقيقه يكبار بررسي كرده و هر چه سريعتر مصدوم را به مركز درماني منتقل كنيد. 

 كرامپ گرمائي نادرترين و در حين حال كم اهميت ترين نوع آسيب در جريان گرمازدگي محسوب ميشود. 

كرامپ عضلاني به حالتي اطلاق ميشود كه انقباض عضلاني بدون شل شدن مجدد روي داده و منجر به تغيير قوام (سفتي) و شكل عضله گردد. 

اين حوادث منجر به آسيب هرچه بيشتر عضلات شده و درد عضلاني خفيف تا شديد روي ميدهد. با نوشيدن سرم خوراكي يا محلول ORS درست تهيه شده، املاح و آب بدن جايگزين گرديده و بهبودي حاصل ميشود. 

كرامپ عضلاني بيشتر در عضلات بازو، ساق پا و شكم اتفاق ميافتد. 

ضرورتاً هواي گرم، عامل اصلي ايجاد كرامپ گرمائي نيست، بلكه فعاليت شديد فرد در هواي سرد و تعريق بسيار او يكي از عوامل اصلي اين آسيب بشمار مي آيد. 

اقدامات و كمكهاي اوليه

1- مصدوم را فوراً از محيط گرم خارج نمائيد. 

2- هر 15 دقيقه ، نصف ليوان سرم خوراكي يا محلول ORS به او بدهيد. اگر سرم خوراكي در اختيار نداشتيد،  يك قاشق چايخوري نمك و يك قاشق غذاخوري شكر يا دو حبه قند را در يك ليوان بزرگ آب جوشيده سرد شده ريخته و حل كنيد و بصورت سرد به مصدوم بخورانيد.اين عمل را تا زماني ادامه دهيد كه مصدوم ميل به خوردن محلول را از دست دهد.

3- عضلات گرفته را ماساژ ندهيد، زيرا اين عمل درد را افزايش ميدهد. براي كاهش درد عضلاني، اين عضلات را كمي بكشيد.
برخي مولفين معتقدند كه ماساژ را تا زماني كه درد را افزايش نداده، ادامه دهيد.

4- به مصدوم اطلاعاتي در مورد كرامپ گرمائي بدهيد تا مجدداً در معرض اين مشكل قرار نگيرد. 
همچنين به او خاطر نشان كنيد كه كرامپ گرمائي، چندان مسئله مهمي نيست و به راحتي با اقدامات فوق قابل رفع ميباشد.

بعضي از بيماران از لخته شدن خون يا پارگي عضله ميترسند.

5- به مصدوم اجازه فعاليت شديد در ظرف 24 ساعت آينده را ندهيد.

6- در مواقعي كه بهبودي پس از اقدامات فوق حاصل نگرديد يا وضعيت مصدوم بدتر شد يا جراحات و آسيبهاي ديگري نيز وجود داشت ، او را به مراكز درماني انتقال دهيد.

 آسيبـهاي ناشـي از سـرما به دو دسته تقسیم میشوند :

1- سـرمـازدگي عمـومي     (General Hypothermia) 

2- يـخ زدگـي                          (Frostbite)

سرمازدگي عمومي 

اين ناراحتي يكي از عوامل تهديد كننده حيات محسوب ميشود و تمام بدن را تحت تاثير قرار ميدهد. 

ميزان مرگ و مير در سرمازدگي عمومي بيش از 87 درصد ميباشد.

سه نوع سرمازدگي وجود دارد :

1- سـرمازدگي خفيف ( دماي بدن بين 32 تا 35 درجه سانتيگراد)  

2- سـرمازدگي متوسط ( دماي بدن بين 28 تا 32 درجه سانتيگراد)

3- سـرمازدگي شديد‌ ( دماي بدن كمتر از 28 درجه سانتيگراد)

مطلب تکمیلی در ادامه مطلب...

 يـخ زدگـي درجـه 1

در اين نوع يخ زدگي پوست سفيد تا يخچالي رنگ شده و پس از گرم كردن آن نيز خشك، قرمز، داغ و همراه با خارش، سوزش و تورم ميگردد. 

يـخ زدگي درجه 2

در اين نوع يخ زدگي پوست سفيد بوده و تاول نيز ديده ميشود. 

تاولها حاوي مايع شفاف بوده و پس از گرم كردن عضو به اين مايع داخل تاول به رنگ بنفش درمي آيد. تورم و احساس سوزش شديد متعاقب گرم كردن روي ميدهد. 

يـخ زدگي درجه 3
در اين نوع يخ زدگي پوست رنگ خود را از دست داده و پوشيده از تاولهاي متعدد كوچك، عمقي و تيره رنگ هست. پس از گرم كردن عضو، بسياري از بافتها مي ميرند و مايع داخل تاولها به رنگ خون در مي آيد و تورم نيز شديد خواهد بود. 

يـخ زدگي درجه 4 
در اين نوع يخ زدگي تمام بافتها يخ زده و  حتي استخوانها و عضلات نيز منجمد ميشوند. پوست به رنگ سفيد تا بنفش بوده و هيچ تورم، درد يا تاولي مشاهده نميشود. پس از گرم كردن عضو مرگ نسجي ديده خواهد شد و بعد از اندك زماني، قانقاريا يا موميائي شدن خشك روي ميدهد.

مطلب تکمیلی در ادامه مطلب...

 آمبوبگ

آمبوبگ یک نام تجاری است که در سال 1953 بر روی اولین نوع BVM ساخته شده توسط یک مهندس آلمانی گذاشته شد (Dr. Holger Hesse ) لذا نام اصلی این وسیله Bag-Valve-Mask نام دارد که با حجم های 500 ، 600 ، 1500 ، 2000 سی سی موجود می باشد. BVM باید حتماً شفاف باشد و حتماً به رابط اکسیژن وصل باشد همچنین بگ ذخیره به آن متصل باشد چرا که بواسطه همین بگ ذخیره است که می توان Fio2 90% را ایجاد نماییم. مدلهای متفاوتی دارد نوع سیلیکونی با قابلیت اتوکلاو شدن و نوع دیگر که کل اتصالات آمبوبگ باید باز شده و در سطل محلول Hi-disinfection (مونورپید) برای مدت 10 تا 15 دقیقه گذاشته و سپس آبکشی شود. دریچه (Valve) تعبیه شده روی آمبوبگ با درجات 20 ، 40 و 60 سانتی متر آب می باشد که در هنگام تهویه با ماسک صورت ، باید دریچه بسته باشد و در زمان تهویه از طریق لوله تراشه دریچه بصورت باز قرار گیرد در چنین حالتی اگر فشار راه هوایی از مقدار تنظیم دریچه مثلاً 20 سانتی متر آب بیشتر باشد فشار هوای اضافی به سیستم تنفسی بیمار اعمال نشده بلکه با خروج از دریچه این فشار تعدیل می گردد. در زمان استفاده از BVM حتماً اکسیژن به ورودی آن وصل باشد و میزان جریان اکسیژن حداقل بر روی 10 لیتر قرار گیرد تا بیشترین درصد اکسیژن در دسترس بیمار قرار گیرد. سایز ماسکهای صورت که به آمبوبگ متصل می گردد به این قرار است: 0 ، 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 از تکنیک EC برای نگهداشتن ماسک روی صورت استفاده می شود. سه انگشت زیر فک تحتانی بشکل E و انگشت شست و اشاره بصورت حرف C روی ماسک قارا می گیرد بصورتی که ماسک کاملاً بر روی صورت بیمار فیکس گردد و از نشت هوا جلوگیری شود.

تعداد تنفس با BVM در سنین مختلف:

تعداد تنفس در دقیقه هنگام داشتن لوله تراشه در کلیه گروههای سنی 8 تا 10 تنفس

در شیر خواران و کودکان 12 تا 20 تنفس با ماسک و آمبوبگ

 عوامل مؤثر بر شدت علائم مارگزیدگی

1. اندازه و نوع مار:

زهر مار کبرا: حاوی مواد نوروتوکسین، همولیزین، کاردیوتوکسین و کولین استراز است.

زهر افعی: شامل هیالورونیداز و تعدادی آنزیمهای پروتئولیتیک است.

زهر کورال: نوروتوکسیک بوده و موجب فلج تنفسی و مرگ می شود.

زهر مار زنگی: موجب همولیز و خونریزی می شود.

هرچه جثه مار بزرگتر باشد ذخیره سم در کیسه های زهری بیشتر است.

2. عمق و تعداد گزیدگی

3. مقدار زهر تزریق شده

4. سن و وزن مصدوم

5. وجود یا عدم بیماریهای زمینه ای

6. وجود باکتریهای مختلف (کلستریدیوم تتانی)

7. میزان کوشش و فعالیت فرد

مطلب تکمیلی در ادامه مطلب...

 در افراد حساس به زهر زنبور واکنشهای آلرژیک از حساسیت موضعی شدید تا آنافیلاکسی همراه با کهیر ، تهوع ، کرامپ شکمی ، برونکواسپاسم ، تنگی نفس ، سیانوز ، هیپوتانسیون و مرگ متغیر است.

درمان

در صورت اسپاسم راه هوایی تزریق زیر جلدی اپی نفرین به میزان 0/3 تا 0/5 و تکرار هر 20 دقیقه

اکسیژن تراپی

لوله گذاری تراشه

در آوردن نیش 

عضو آسیب دیده پایین تر از سطح قلب قرار گیرد

کنترل علائم شوک و علائم حیاتی

 انسولین

انسولین با انتقال قند موجود در خون به داخل سلولها  باعث کاهش قند خون می شود ، به طور معمول تزریق۲ بار در روز انسولین برای کنترل قندخون کافی است . اما در بعضی موارد برای کنترل بهتر قند خون جهت بعضی از افراد ۳ تا ۴ تزریق در روز نیز در نظر گرفته میشود . متأسفانه با وجود تلاشها و تحقیقات فراوانی که جهت تهیه شکل خوراکی انسولین انجام شده است هنوز انسولین خوراکی در دسترس نمی باشد و اگر چه شکل استنشاقی نیز جدیداً به بازار آمده  ولی به سبب نیاز به شرایط خاص مصرف آنرا بسیار محدود است.

مصرف ناصحیح داروهای دیابت از جمله انسولین موجب پدید آمدن مشکلات فراوانی از جمله مشکلات کلیوی ، قلبی ، عروقی ، چشمی و …. برای این بیماری می گردد . لذا توجه به مصرف صحیح و منطقی داروهای در این بیماری از اهمیت فراوانی برخوردار است .

چنانچه انسولین دریافتی انسولین رگولار یا NPH میباشد لازم است انسولین نیم ساعت قبل از وعده غذایی دریافت شود . اما چنانچه از انسولین rapid – acting ( سریع الاثر ) استفاده می کنید باید بلافاصله قبل از وعده غذایی دریافت شود .

۶  نوع انسولین وجود دارد که با سرعت های مختلف فعالیت می کنند بسیاری از افراد معمولاً از مخلوط ۲ نوع انسولین استفاده می کنند عملکرد انسولین در بیماران مختلف ممکن است متفاوت باشد . هر بیمار پس از مدت کوتاهی متوجه شکل عملکرد انسولین و سرعت شروع اثر آن در بدنش می شود و بر این اساس می تواند انسولین مورد نیاز و زمان تزریق آن را به کمک پزشک خود مشخص کند.

محل تزریق انسولین نیز مهم است شما می توانید انسولین را در بازو ، ران و یا شکم تزریق کنید . اما باید به خاطر داشته باشید سرعت آزاد سازی انسولین در این مناطق با یکدیگر متفاوت است به عنوان مثال سرعت جذب انسولین از ناحیه شکمی – سریع ترین و ناحیه ران ( thigh ) آهسته ترین سرعت جذب را دارد این جذب در بازو متوسط است .
بنابراین برای تغییر محل تزریق انسولین که اغلب به علت تزریق های مکرر ضروری می شود با پزشک خود مشورت کنید .

مطلب تکمیلی در ادامه مطلب...

 ۱- فرق دیابت نوع ۱ و ۲ در چیست؟

به طور کلی دیابت به چهار گروه دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲، دیابت حاملگی و دیابت به علل متفرقه تقسیم‌بندی می‌شود. در دیابت نوع۱ که % ۱۵- ۱۰ کل موارد دیابت را تشکیل می‌دهد تولید انسولین از پانکراس (لوزاالمعده) به علت از بین رفتن سلول‌های سازنده انسولین، متوقف می‌شود به همین خاطر افراد مبتلا به ا ین نوع دیابت باید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت تزریقات روزانه تأمین کنند. دیابت نوع۱ اغلب در سنین زیر ۳۰ سال به وجود میا‌ید.
در دیابت نوع۲ که بیشتر در بالغین بالای ۳۰ سال و چاق دیده می‌شود و % ۹۰- ۸۵ کل موارد دیابت را شامل می‌شود انسولین تولید شده از پانکراس به خوبی عمل نمی‌کند. در واقع یا پانکراس به اندازه کافی انسولین ترشح نمی‌کند و یااینکه انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت به انسولین مخصوصاً در افراد چاق، فاقد کارایی لازم است.
دیابت حاملگی به دیابتی گفته می‌شود که برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولاً گذرا است و بعد از اتمام حاملگی بهبود می‌یابد خانم‌های مبتلا به دیابت حاملگی بعداً در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع۲ هستند.
از علل متفرقه دیابت می‌توان به جراحی، داروها (مثل کورتیکواستروئیدها)، سوء تغذیه و عفونت اشاره کرد.

۲- دیابت چیست؟

دیابت یک اختلال در سوخت و ساز (متابولیسم) بدن است که در آن یا انسولین به تعداد کافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست تا وظیفه خود را به درستی انجام دهد و در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون بالا می‌رود. انسولین هورمونی است که توسط سلول‌هی “بتا”واقع در پانکراس ترشح می‌شود و وظیفه اصلی آن کاهش قند خون است. پانکراس نیز یکی از غدد دستگاه گوارش است که در پشت معده قرار دارد بالا بودن قند خون در دراز مدت باعث بروز عوارض در سیستم قلب و عروق، کلیه‌ها، چشم و سلسله اعصاب می‌گردد.

۳- آیا دیابت درمان دارد؟

هنوز درمان قطعی برای دیابت پیدا نشده است، حتی روش‌های جدیدی مثل پیوند سلول‌های بتا به افراد مبتلا به دیابت نوع۱ نیز به علت ضرورت مصرف داروی ضد رد پیوند به صورت مادام‌العمر و عوارض احتمالی ناشی از آن‌ها بری اکثریت افراد مناسب نمی‌باشد. با این وجود رعایت ۵ اصل کنترل دیابت که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد باعث می‌شوند تا افراد دیابتی بتوانند یک زندگی سالم با افراد غیر دیابتی داشته باشند و از پیدایش عوارض دیابت جلوگیری کنند.این ۵ اصل عبارتند از: آموزش، کنترل روزانه، تغذیه صحیح، فعالیت جسمانی و مصرف منظم داروها (قرص یا انسولین) در صورتی که هر یک از این پایه‌ها سست باشد تعادل و در واقع کنترل دیابت بر هم خواهد خورد.
 

مطلب تکمیلی در ادامه مطلب...

 براي نگهداري پانسمان روي زخم از باند استفاده مي‏شود. اين عمل را باندپيچي يا بانداژ مي‏گويند.

انـواع بـانـد

1- بـانـد نـواري  

2- بـانـد سـه گـوش 

3- بـاند كـراواتـي  ( Cravat ) 

4- بـاند كشـي 

اصـول كلـي در بـانـداژ

•    جهت باندپيچي ، هميشه مصدوم را در وضعيت نشسته يا خوابيده قرار داده و خودتان نيز در مقابل او قرار گيريد. 

•    قبل از باندپيچي ابتدا عضو مورد نظر را در وضعيت مناسب قرار داده ، سپس باندپيچي كنيد. مثلاً در شكستگي استخوان بازو و ساعد بايد بازو با ساعد را در حالت قائمه ( 90 درجه) قرار داده ، سپس باندپيچي صورت گيرد. اگر از اول آن را به شكل مستقيم و افقي باندپيچي كنيد و پس از خاتمه كار آن را به صورت قائمه درآوريد ، اختلال در گردش خون ساعد و دست و عوارض جدي ايجاد مي‏شود. 

•    تمام قسمت‏هاي پانسمان را با باند بپوشانيد. 

•    نبايد باندپيچي آنچنان محكم بسته شود كه جريان خون در عضو مختل شود.  بايد تا حدي بسته شود كه پانسمان جابجا نشود. هميشه از بيمار سوال كنيد كه تا چه حد فشار باند را به راحتي تحمل مي‏كند. 

•    نبايد پانسمان را آنچنان شل بست كه پانسمان را ثابت ننموده و خونريزي متوقف نشود. 

•    در باندپيچي دست و پا ، نوك انگشتان آزاد بمانند تا بتوان نحوه گردش خون را ارزيابي كرد. 

•    در باندپيچي دست و پا بهتر است شروع بانداژ از قسمتهاي باريك به پهن باشد تا بانداژ از استحكام كافي برخوردار باشد و از قسمتهاي انتهايي به طرف بالا بانداژ گردد تا خون در اندام باندپيچي شده تجمع نيابد.  

•    اگر منظور و هدف باندپيچي قطع خونريزي است، بايد محل گرة باندپيچي روي پانسمان باشد و در شرايط ديگر روي قسمت سالم نيز مي‏توان گره زد. 

•    قبل از باندپيچي دست و بازو بايد خارج كرد. به دليل بروز ورم بعدي ممكن است اين اجسام گردش خون را مختل نمايند. 

•    جهت مهار خونريزي مي‏توانيد از باندپيچي فشاري استفاده كنيد. در اين شرايط از تعدادي گاز فشرده مي‏توانيد استفاده كنيد.  

•    پس از اتمام باندپيچي ، انتهاي باند را با...

برای خواندن بقیه مطلب به همراه تصاویر تکمیلی به ادامه مطلب مراجعه نمایید...

 تداخل دارویی

•    اثر ناشی از مصرف دو یا چند دارو است که همزمان با هم عمل می کنند.

•    اگر این اثر کمتر از اثر هر یک از داروها به تنهایی باشد آن را اثر آنتاگونیستی گویند.

•    اگر بیشتر اثر هریک از داروها  به تنهایی باشد آن را اثر سینرژیک گویند. 

زنجیره کنترل دارو

•    Pharmacology :مطالعه مواد شیمیایی تاثیر گذار بر عملکرد های بدن 

•    Pharmacologist :شخصی که عهده دار تهیه و توزیع دارو است.

•    Medication پزشک : از نظر قانونی مسئول تجویز دارو است (البته برخی کشورها پرستار حرفه ای)

•    Prescription نسخه : برنامه دارویی خاص تجویز شده

این زنجیره یک سیستم کنترل و هماهنگی را برای دادن دارو به بیمار بوجود میاورد.

انواع دستورات

•    PRN : در صورت لزوم 

•    Stat : دستور فوری فقط برای یک بار استفاده گردد.

•    OD : فقط یک بار در روز (24 ساعت)

•    (BID( BD : دو بار در روز

•    (TID (TDS : سه بار در روز

•    QID : چهار بار در روز 

•    D.C : دارو قطع گردد

•    RPO : تکرار دستورات قبلی 

مطلب تکمیلی در ادامه مطلب...

 تشخیص و درمان مسمومیت :

سم ماده ایست که اگر به مقدار کافی وارد بدن شود می تواند باعث ایجاد آسیب موقتی یا دائمی شود. سموم می توانند از راههای مختلفی مانند؛ خوردن، جذب پوستی، تنفس، پاشیده شدن به داخل چشم و یا تزریق وارد بدنشوند. آنها پس از ورود به بدن توسط جریان خود به تمامی بافتها و ارگانهای بدن برده می شوند.

علائم و نشانه های مسمومیت بسته به نوع سم می تواند به سرعت یا طی چند روز بروز کند. استفراغ خصوصاً زمانیکه سم خورده شده است، شایع می باشد. استنشاق سموم معمولاً باعث اختلالات تنفسی می شود.

مطلب تکمیلی + عکس در ادامه مطلب...

انديكاسيون راه هوايي

1. انسداد راه هوايي

2.پيشگيري از آسپيراسيون

3. تسهيل در خروج ترشحات 

4. تهويه مكانيكي

انواع راه هوايي مصنوعي

Air way  

Endo thracheal tube‌ 

L.m.a

Tracheostomy‌

Cricothirotomy 

مطلب تکمیلی در ادامه مطلب...

 کاهش سطح هوشیاری شامل افراد نیمه هوشیار و بیهوش می شود.

هوشیار :

- فرد چشم هایش باز است

- صحبت می کند 

- به محیط اطراف خود کاملاً آشناست 

- زمان و مکان را درست درک می کند

- می تواند اندامهای خود را به خوبی حرکت دهد 

بیهوش :

- چشمهایش بسته است و حتی با تحریک دردناک آن را باز نمی کند

- صحبت و یا حتی ناله هم نمی کند

- اندامهای خود را حتی با تحریک دردناک تکان نمی دهد

نیمه هوشیار یا گیج :

 بین دو حالت فوق مثلاً 

- فرد فقط ناله می کند و چشم هایش بسته است 

- یا وقتی گیج است و زمان و مکان را درست تشخیص نمی دهد

علل کاهش سطح هوشیاری

1- افزایش یا کاهش قند خون (شایع ترین علت)

2- افزایش یا کاهش فشارخون

3- شوک 

4- سنکوپ یا غش کردن 

5- ضربه مغزی

6- حمله مغزی

7- مرحله بعد از تشنج

8- سرمازدگی و گرمازدگی 

9- مسمومیت (داروها و سموم) 

10- عفونت مغز

11- علل طبی دیگر

اقدامات لازم

1- کمک بخواهید و با اورژانس 115 تماس بگیرید.

2- ABC را ارزیابی کنید.

3- در صورت نیاز ، تنفس و ماساژ قلبی (CPR) دهید.

4- اگر مصدوم نفس می کشد وی را در وضعیت ریکاوری قرار دهید.

5- علایم حیاتی مصدوم را مرتباً چک کنید. 

6- بدنبال شواهد و علت کاهش سطح هوشیاری بگردید (از اطرافیان سؤال کنید)

7- اگر جزء کادر درمانی هستید اولین اقدام درمانی، گرفتن رگ از مصدوم و تزریق گلوکز، نالوکسان و تیامین      می باشد.

 « بیماری نقص ایمنی اکتسابی» 

«= AIDS = Acquired immune deficiency syndrome»

یعنی مجموعه علایمی که بدنبال اشکال در فعالیت سیستم ایمنی بدن ، اتفاق می افتد.

سیستم ایمنی بدن در واقع مانند پلیس جامعه عمل کرده و عوامل بیماری زا را از بین می برد ، در بیماری ایدز، ویروسی به نام HIV وارد سیستم ایمنی شده و سلولهای ایمنی بدن را از بین می­برد در نتیجه بدن نمی تواند با عوامل بیماریزا مبارزه کند و عفونت با آن عوامل بیماریزا باعث مرگ خواهد شد.

راههای انتقال ویروس HIV

1- در حال حاضر شایع ترین راه در دنیا، تماس جنسی مرد و زن است. (بیش از 90%)

2- تماس جنسی مرد با مرد و زن با زن

3- انتقال از طریق سرنگ آلوده مشترک بین معتادان تزریقی

4- انتقال از مادر به کودک (دوران جنینی، هنگام تولد، دوران شیردهی)

5- تزریق خون یا فراورده  های خونی آلوده

6- تماس تصادفی پرسنل درمانی با خون آلوده

7- حجامت (بصورت غیر بهداشتی)، تاتو کردن، ختنه، سوراخ کردن گوش، آرایشگاه ها

8- آلوده بودن وسایل دندانپزشکی

مطالب تکمیلی در ادامه مطلب...

 هپاتیت به معنای التهاب کبد میباشد.

علل مختلفی از جمله آلودگی با ویروسها دارد.

 ویروسهای شایع تر شامل : هپاتیت A و هپاتیت B و هپاتیت C 

هپاتیت A :

انتقال : گوارشی (مواد خوراکی) و تماس دست آلوده با دهان 

علائم : زردی، تهوع و بی  اشتهایی

فرد مبتلا به هپاتیت A باید در منزل استراحت کند تا بهبود یابد.

هپاتیت B و هپاتیت C :

انتقال : خون و ترشحات آلوده (مثل ویروس HIV) 

قدرت انتقال ویروس هپاتیت B بسیار بیشتر از ویروس HIV است و تمام مایعات و ترشحات فرد مبتلا را باید آلوده در نظر گرفت.

 سیر بیماری متغیر :

                *کبد را به طور کامل از کار بیندازند 

                *باعث بروز سرطان کبد شوند.

               *بی  علامت بوده و فقط ویروس را به دیگران انتقال دهند.

-   درمان : ندارند 

-  روشهای پیشگیری : مانند ایدز

نکته مهم

علیه ویروس هپاتیت B و هپاتیت A برای پیشگیری از ابتلا، واکسن وجود دارد اما برای ویروس هپاتیت C و HIV هیچ واکسنی جهت پیشگیری از ابتلا وجود ندارد. از آنجا که هپاتیت A خیلی خطرناک نیست، واکسن آن به همه توصیه نمی شود اما از آنجا که بیماری هپاتیت B یک بیماری خطرناک است لذا واکسن هپاتیت B در کشور ما،امروزه، به همه نوزادان تزریق می شود و توصیه می گردد همه افراد در معرض خطر هپاتیت B بویژه امدادگران و پرسنل بهداشتی درمانی حتماٌ در سه نوبت واکسن هپاتیت را تزریق نموده و سپس هر 10 سال یکبار واکسن را تکرار نمایند.

 مراحل حمایتهای روانی از آسیب دیدگان حوادث :

1- مرحله انکار

می گوید: ((نه اتفاقی نیفتاده است))

 - نباید با وی بحث کرد.

2- مرحله عصبانیت

می گوید: ((چرا من؟))

 ممکن است شما هدف عصبانیت مصدوم یا بستگان وی قرار گیرید

- از عملکرد خود دفاع نکنید .

3- مرحله چانه زنی

می گوید: ((باشد ولی ... ))

در پذیرش شرایط مقاومت می کند.

4- مرحله افسردگی

می گوید: ((آه ... ))

 گوشه نشین و ناامید می شود، اشتها و میل به زندگی را از دست می دهد .

ممکن است به خودکشی فکر کند.

5- مرحله پذیرش واقعیت

واقعیت را درک کرده و می پذیرد.

اقدامات لازم

1- فرصت دهید حرف بزند تا آرام شود.

2- اجازه دهید گریه کند .

3- در کنار فرد بمانید تا احساس امنیت کند.

4- با زبان ساده با او صحبت کنید.

(در حریم شخصی و مسائل خصوصی وارد نشوید).

5- امید بیهوده به فرد ندهید. 

(به او دروغ نگویید).

6- کودکان را از والدین جدا نکنید.

7- اجازه دهید جنازه عزیزانشان را ببینند.

8- با علاقه به حرفهای آنها گوش کنيد.

 (صحبت آنها را قطع نکنید).

9- این جملات را هرگز استفاده نکنید:

غصه نخور، درست می شود.

تو باید زندگی ات را ادامه دهی

نگران نباش

اوضاع بهتر می شود

 شما می توانید همسر یا فرزند دیگری داشته باشید

می دانم چه می کشی

تو تنها فردی نیستی که عزیزی را از دست داده ای

10- می توانید از این جملات استفاده کنید:

خداوند رحمتش کند

واقعاً پذیرش آن سخت و دردناک است

احساسات خود را به من بگو

اگر می خواهی گریه کنی، ایرادی ندارد

همه از خدا هستند و به سوی او بازمی گردند

11- شرایط بازی را برای بچه ها فراهم کنید.

به آنها بگویید نقاشی کنند (حتی حادثه را)

12- از باورهای دینی برای آرام کردن افراد کمک بگیرید.

 قابل توجه معرفی شدگان چندبرابر ظرفیت رشته فوریت های پزشکی

زمان مراجعه: جهت مصاحبه و معاینه در روزهای شنبه 92/8/4 لغایت یکشنبه 92/8/5 میباشد.

محل مصاحبه: بم- بزرگراه خلیج فارس- پردیس دانشگاه علوم پزشکی- معاونت آموزشی

ادامه متن در ادامه مطلب...